BİGA'DA MÜDAFAA-İ HUKUK CEMİYETİNİN KURULUŞU

Mustafa Kemal Paşanın emriyle memleketin her yerinde Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurulurken, Biga'da buna öncülük edecek kimse çıkmıyordu. Buna sebep ise şunlardır :

  1. İlçede çetelerin bulunması ve halka olan baskılan.

  2. Biga'da bir milletin değil de, çeşitli halkların yaşaması.

  3. Coğrafi durumu itibariyle ilçenin Çanakkale İstanbul ve Karabiga İngilizlerin tehdidi altında bulunması.

  4. Bu sırada Anzavur'un Gönen ve Susurluk bölgelerindeki faaliyetleri.

Biga'da hal ve durum bu şekildeyken, 61. Tümen Komutanı Albay Kazım (Özalp) Bey durmadan Kaymakamı bu konuda sıkıştırıyordu. Mustafa Kemal Paşa'dan da telgraf gelmişti. Kaymakam Sakıp Bey halkın çıkarlarına ters düşmekten korktuğu için bu görevi ilçe Müftüsü Hamdi (Erdem) Bey'e verdi. Vatanseverliği ve milliyetçiliği ile tanınan Müftü Hamdi Bey, çalışmalarını kısa sürede tamamlayarak "Biga Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti"ni kurdu. (10 Eylül

1919) Kurucuları arasında Biga ileri gelenlerinden Hacı Zakiri Efendi, Mehmet Ağa Hafız Abdullah Efendi, Baytar Hüseyin Bey, Dızman Ahmet Ağa gibi hatırı sayılır kişiler bulunuyordu.

Hasan İzzettin Dinamo "Kutsal İsyan" adlı eserinden Biga Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin Müftü Hamdi Efendi'nin başkanlığında Kara Hasan, Kara Hasan çetesinden Suphi Bey ve İngiliz Kemal adıyla tanınan Esat Bey tarafından kurulduğundan söz etmektedir. Bu bilgi gerçeğe uygun bulunmamaktadır. Çünkü İngiliz Kemal anılarında bu olaydan "Müftü Mehmet (Hamdi) Efendi ile çalışıp bir heyeti idare yaptım" dedikten sonra "Müftü Efendi Reis, Eşref ve Halim Bey aza ben de Sivas delegesi olmuştum" şeklinde söz etmekte, kurucu üyeler arasında Kara Hasan'ın ve çeteden Suphi Bey'in adlarını saymamaktadır. Zühtü Güven ve İsmail Aydın Hoşgör, Müftü Hamdi Bey'in başkanlığında kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin üyelerinin Hacı Zakir Efendi, Mehmet Ağa, Hafız Abdullah Efendi, Hüseyin Bey ve Dızman Ahmet Ağa olduğunda birleş mektedirler. Biga Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurarken Müftü Hamdi Bey, Kara Hasan çetesinin desteğini de almıştı.

Biga Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuştu. Ancak milli davaya yönelik pek fazla iş göremiyordu. Çünkü cemiyetin ne parası ne de dayanabileceği sağlam bir kuvveti vardı. Hernekadar milli dava yanlısı görünen Kara Hasan Çetesinin desteğini almışsa da bu çeteye dayanarak iş yapmak imkansızdı. Her şeyden önce çete kanunsuz işler yapıyordu ve çıkarlarını her şeyin üzerinde tutuyordu. Müftü Hamdi Bey bu durumda iş göremeyeceğine karar vererek 61. Tümen Komutanı Kazım Bey'e başvurarak kendisine yardım edilmesini istedi. Balıkesir'de Biga'daki çalışmaları yetersiz buluyordu. Oysa Biga önemli merkezlerden biriydi. Kazım Bey bunun üzerine Köprülülü Hamdi Bey'i Biga'ya gönderdi.

KÖPRÜLÜ'LÜ HAMDİ BEY